تاریخچه
سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان یکی از متولیان اصلی در امر برنامهریزی و بهره‌برداری از سواحل کشور در موارد متعددی در زمینه بهره‌برداری بهینه از سواحل کشور پیشقدم بوده و برنامه‌ای مدون و چند مرحله‌ای در این زمینه تدارک دیده است که با تعریف و هدایت چندین پروژه زیربنایی همراه بوده است.
یکی از مهمترین این پروژه‌ها " مدیریت جامع مناطق ساحلی (ICZM) "بوده که با توجه به گستردگی و ابعاد قابل توجه آن نیازمند داده‌های فراوانی در زمینه پارامترهای موثر بر محدوده ساحل است. همچنین پروژه " طرح جامع بنادر بازرگانی" نیز یکی از پروژه‌های پایه‌ای تعریف شده از طرف آن سازمان است که نیاز به داده‌های گسترده‌ای در زمینه فرآیندهای ساحلی دارد.
در این راستا و با هدف تأمین بخشی از داده‌های مورد نیاز، پروژه "شبیه سازی امواج دریاهای ایران" با هدف تأمین داده‌های مناسب اقلیم امواج در محدوده‌های دریایی و ساحلی کشور تعریف و به انجام رسیده است. در تکمیل چنین مطالعاتی، پروژه گسترده‌ای تحت عنوان " پایش و مطالعات شبیه سازی سواحل کشور" توسط مدیریت و کارشناسان اداره کل مهندسی سواحل و بنادر سازمان بنادر و دریانوردی و در راستای اهداف کلی سازمان تعریف گردیده است که هم اکنون در دست اجرا می باشد.
اهداف مطالعات
این پروژه با توجه به موارد مختلف موجود در آن شامل اندازه‌گیری وسیع میدانی، شبیه سازی‌های ریاضی، توسعه یک مدل ایرانی جهت کاربران داخلی و بین‌المللی و ... گام بلندی جهت شناخت مسائل مربوط به سواحل کشور بوده و اهداف کلی زیر را دنبال می‌کند:
1- تهیه و تأمین اطلاعات هیدرودینامیک و مورفولوژیک جهت استفاده در طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور (ICZM) که توسط اداره کل مهندسی سواحل و بنادر سازمان بنادر و دریانوردی در حال مطالعه می‌باشد.
2- بررسی مشکلات موجود در مناطق ساحلی مورد مطالعه و ارائه راه‌حل‌های مهندسی جهت حل این مشکلات
3- دستیابی به یک مرجع اطلاعاتی قابل اطمینان جهت استفاده در مطالعات و طراحی سازه‌های ساحلی و فراساحلی در مناطق مورد مطالعه
4- تکمیل طرح جامع شبکه بهینه اندازه‌گیری مشخصه‌های دریایی در آب‌های شمال و جنوب کشور
5- تدقیق و توسعه نتایج پایش امواج آب‌های جنوب کشور
6- تهیه و توسعه یک مدل معتبر ایرانی جهت شبیه‌سازی ریاضی پارامترهای هیدرودینامیک و رسوب در آب‌های کشور بدست متخصصان داخلی برای اولین بار در کشور
7- بررسی دقیق تغییرات خط ساحل در مناطق مورد مطالعه جهت برنامه‌ریزی‌های آتی کشور
اهمیت مطالعات
سواحل کشور در سالیان اخیر به دلایل مختلف، عرصه حجم قابل توجهی از فعالیت‌های گوناگون در زمینه‌های مختلف اعم از فعالیت‌های تجاری، صیادی و امور مرتبط با صنعت نفت قرار گرفته‌اند، بگونه‌ای که ساخت و سازهای مهندسی در محدوده سواحل کشور به نحو قابل توجهی افزایش یافته است. از طرف دیگر با شناخته شدن بیشتر پتانسیل‌های محیط ساحلی در زمینه‌های مختلف تفریحی، اجتماعی و زیست‌محیطی، انجام فعالیت‌های جدید با حجم وسیعتری نیز در آینده در این نواحی پیش‌بینی می‌شود. بهره‌برداری بهینه از این پهنه وسیع، نیازمند برنامهریزی مدون و مناسب و اعمال مدیریت صحیح می‌باشد. پیچیدگی‌های حاکم بر نحوه تعامل دو محیط خشکی و دریا که حاصل از طبیعت و رفتار خاص هر یک از این دو محیط می‌باشد، در کنار دخالت انسان جهت بهره‌برداری و استفاده از این پهنه سبب شده است تا دستیابی به چنین برنامهریزی مدونی با دشواری‌هایی همراه باشد. یکی از موارد تعیین‌کننده در رسیدن به چنین هدفی، دستیابی به اطلاعات کافی از رژیم هیدرودینامیک و رسوب منطقه و درک صحیحی از تغییرات حاصل از عوامل مختلف بر مشخصات ژئومورفولوژیک می‌باشد که متأسفانه بدلیل کمبود داده‌های مناسب در اغلب اوقات در دسترس نیست. با توجه به لزوم انجام این اندازه‌گیری‌ها و مدلسازی‌‌های ریاضی جهت بهره‌برداری جانبی در طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی و تعیین حریم مناطق ساحلی و بررسی دقیق تغییرات خط ساحل در مناطق مورد مطالعه جهت برنامه‌ریزی‌های آتی کشور می‌بایست تاکید نمود.
اتمام پروژه حاضر با توجه به اندازه‌گیری‌ها و مطالعات پیش‌بینی شده در آن مبنای قابل اتکایی برای حل مشکلات بنادر در محدوده‌های مورد مطالعه بوده و راهنمای مناسبی در طراحی‌های آتی خواهد بود. انجام این مطالعات در فاز سوم پروژه با توجه به توسعه قابل توجه زیرساختها در منطقه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
محدوده و محورهای مطالعات
فاز سوم مطالعات برای محدوده بندر دیر تا شرق بوشهر پیش بینی شده است. شکل زیر محدوده مطالعات فاز سوم پروژه را نشان می دهد.
محدوده مطالعات فاز سوم
کارفرما
این پروژه ملی توسط مدیریت و کارشناسان معاونت فنی و مهندسی اداره کل مهندسی سواحل و بنادر سازمان بنادر و دریانوردی و در راستای اهداف کلی سازمان تعریف شده است. به منظور نظارت دقیق بر حسن انجام پروژه نیز کمیته‌ای تخصصی با حضور 3 نفر از متخصصین با تجربه و بنام کشور در زمینه‌های مختلف کاری با این اداره کل همکاری دارند.